مصاحبه با قائم مقام اجرایی فنی ناواکو
ابتدا لطفاً تعریفی از پراپتک بگویید؛ اینکه پراپتک چیست و با چه هدفی ایجاد شده است؟
یکی از مهمترین و شاید گسترده‌ترین شاخه‌های تکنولوژی، پراپتک PropTech یا فناوری در حوزه املاک است که تغییرات ذهنی و فنی صنعت املاک و مستغلات، مشتریان و دیدگاه آنها، جریانات و تراکنش‌های ساختمانی و شهری را دربرمی‌گیرد که به عبارت ساده‌تر تولید محصولات خلاقانه و فناورانه در بخش املاک است. نقطه اوج فعالیت این حوزه پس از شیوع ویروس کرونا بود که استارتاپ‌های بسیاری در دنیا فعالیت خود را یا آغاز و یا با قدرت بیشتری ادامه دادند. شاید بتوان استارتاپ Zillow در آمریکا را سرآمد این شرکت‌های فعال در دنیا دانست که موفقیت‌های چشمگیری را در موضوعات مختلف پراپتک مانند امضای الکترونیک اجاره‌نامه بدست آورده است. هدف کلی پراپتک به مانند حوزه فینتک سعی در الکترونیکی کردن امور مختلف مردم دارد تا بتواند بسیاری از هزینه‌ها و اوقات اضافی کاربران را تا حدود زیادی کاهش دهد.
وضعیت این حوزه در کشور چگونه است؟ چقدر پراپتک در کشور توسعه پیدا کرده و مورد توجه قرار گرفته است؟
حوزه پراپتک در کشور با سایر تجارب دیگر کشورها بسیار متفاوت است چرا که اساساً صنعت ساختمان و حوزه املاک و مستغلات یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی کشور را شامل شده و بازیگران و تصمیم‌گیران آن بسیار گسترده و در بسیاری از موارد قدرتمند هستند. وجود تقاضاهای سرمایه‌ای و نیز بازارهای وابسته به صنعت مسکن نظیر بنگاه‌های معاملات املاک، می‌تواند تقابلات جدی را میان این عناصر با فناوری پراپتک در ایران بوجود آورد. اما با وجود این مسائل شرکت فناوری اطلاعات ناواکو به همراه بانک مسکن در راستای پایه‌گذاری اکوسیستم نوآورانه در صنعت ساختمان، فعالیت‌های بسیاری را در جهت ورود پراپتک به ایران انجام داده است که مهمترین آن برگزاری نخستین رویداد پراپتک در ایران با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری و بانک مسکن بود که در سال ۱۴۰۰ برگزار شد و با استقبال بسیاری از استارتاپ‌ها و شرکت‌های مهم مواجه شد. مرکز نوآوری بانک مسکن (مسکن‌تک) و نیز سامانه بازارخانه (سامانه زنجیره ارزش صنعت ساختمان) نیز با نهایی شدن مجوزها و ورود به فاز اجرایی، حوزه مسکن و ساختمان را به سوی دنیای دیجیتال هدایت خواهند نمود.
توسعه پراپتک در کشور را چقدر مهم و ضروری می‌دانید؟ آیا پراپتک حوزه کلیدی برای کشور است؟
در طول تاریخ معاصر کشور چه قبل و چه پس از انقلاب یکی بزرگترین مشکلات دولت‌ها مسئله مسکن بوده است که در سال‌های اخیر به یک بحران تبدیل شده است اما تاکنون راه‌حل قطعی و کامل برای این معضل ارائه نشده است. پس تمامی موضوعات مرتبط با مسکن مانند پراپتک نیز می‌تواند به همان اندازه مهم و ضروری باشد. اما نکته‌ای که می‌تواند پراپتک را حوزه کلیدی برای کشور به حساب آورد این است که یکی از غیرشفاف‌ترین حوزه‌های کشور، مسکن می‌باشد. شفافیت در تمامی بخش‌های مسکن با ورود پراپتک می‌تواند تا حدود زیادی مشکلات این بخش را حل نماید و چه بسا بار بزرگی را از دوش اقتصاد کشور بردارد.
پراپتک تا چه اندازه می‌تواند توان مداخله برای حل مشکل خانه‌دار شدن افراد در کشور را داشته باشند؟
مشکل خانه‌دار شدن یک ظاهر و پوسته ماجراست و برای پی بردن به این مشکل باید به ریشه‌ها و علل این مسئله توجه کرد. از مهمترین علل این مسئله وجود واسطه‌ها و سوداگران بازار مسکن است که به دلیل عدم انسجام در مدیریت این بخش موجب تحمیل هزینه‌ها و قیمت‌های گزاف به مردم شده‌اند. شاید بسیاری علت افزایش قیمت مسکن را افزایش قیمت مصالح ساختمانی بدانند اما در جواب باید گفت این موضوع قطعاً در قیمت خانه‌های نوساز تأثیرگذار خواهد بود ولی افزایش قیمت در بازه‌های سنی ساختمانی دیگر با این دلیل قابل توجیه نیست. به همین دلیل ورود پراپتک به ایران می‌تواند انسجام و شفافیت را با خود به این حوزه وارد کند تا بتواند دردهای اصلی بازار مسکن را درمان نماید.
استفاده از فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده و واقعیت مجازی و در کل استفاده از فناوری در این حوزه موضوعی مهم است. لطفاً برایمان از فناوری‌هایی که در توسعه این حوزه در کشور مهم هستند نیز بگویید.
یکی از مباحث ترند این روزهای دنیای فناوری دنیای متاورس است که با موضوعاتی مانند واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) رابطه تنگاتنگی دارد و این دو موضوع در حوزه پراپتک نیز کاربرد فراونی دارد. باز هم برای نمونه استارتاپ Zillow در بخش تورهای ویدئویی از املاک سابقه طولانی دارد که پس از شروع کرونا رکورد افزایش ۵۳۳ درصدی بازدید را در فقط یک ماه به ثبت رساند. در سال‌های اخیر نیز در کشور در حوزه AR و VR با وجود پیشرفت‌های زیاد وجه کاربرد تخصصی آن کمتر بکار گرفته شده است و بیشتر بخش تفننی آن در دسترس قرار داشته، اما انتظار می‌رود در آینده بسترهای لازم جهت کاربست در توسعه بخش‌های مختلف کشور فراهم شود.
آینده پراپتک در کشور را چگونه میبینید؟
پراپتک نیز به مانند تمامی حوزه‌های فناوری ناگزیر وارد زندگی مردم و بخش‌های اقتصادی کشور خواهد شد، پس لازم است ابتدا با فرهنگ‌سازی و به دور از اجبارهای قانونی وارد فاز عملیاتی شود. نکته بعد توجه به تجارب دیگر فناوری‌های گذشته مانند فینتک‌هاست که نهادهای تصمیم‌گیر و قانون‌گذار در بدو امر مشخص شوند تا به سرنوشت شکست‌های گذشته در حوزه‌های فناوری دچار نشود. نکته بعدی در این است که با ورود پراپتک به صنعت مسکن، بسیاری از مشاغل سنتی از بین خواهند رفت و از حالا باید به فکر فرصت‌های شغلی جدید و آشنایی آنان با این حوزه باشیم تا موجب هدررفت سرمایه انسانی نشویم. به هر حال شاید ۲۰ سال پیش تصور اینکه بدون حضور در بانک بخواهیم، خدمات بانکی خود را انجام دهیم رویایی دست نیافتنی بود اما حالا بسیاری از فناوری‌ها تبدیل به جزئی جداناپذیر از زندگی مردم شده‌اند. پراپتک نیز می‌تواند با سیاست‌گذاری مناسب و حمایت از استارتاپ‌ها و ایده‌ها نوآورانه بازار مسکن ایران را دچار تحول نماید و گذار از بحران مسکن را برای اقتصاد کشور به ارمغان بیاورد.
محمدرضا زابلی بهابادی قائم مقام اجرایی فنی شرکت فناوری اطلاعات ناواکو