با توجه به پوياييها و پيچيدگيهاي محيطي، سازماني و شغلي در ابعاد گوناگون علمي، فرهنگي، ارتباطي، اقتصادي، اجتماعي در عصر كنوني، سازمان هاي بعد از عصر اطلاعات، دانشگرا شدهاند و دانش يك مزيت رقابتي براي آنها محسوب مي شود. بديهي است كه سازمان هاي پيچيده جديد با توجه به ويژگي هاي مذكور، سخت نيازمند مديريت دانش هستند. حدود بيست سال از عمر ابداع مفهوم كلي مديريت دانش مي گذرد و در اين مدت، تعاريف گوناگوني در اين خصوص ارائه شده كه هر يك ابعادي از اين موضوع را نمايش مي دهند در عین حال تعاریف، نه به طور کامل دقیق و نه به طور کامل نادرست هستند. تعریف صحیح مدیریت دانش براساس ساختار و اهداف هر سازمان تغییر می یابد. خیلی اوقات یک بخش سازمان در حال انجام کاری تکراری است که قبلا توسط بخش دیگری انجام شده است. این کار نه تنها ممکن است باعث هدر رفتن وقت و منابع شود، بلکه ممکن است هر بار به شیوه اشتباهی انجام پذیرد. به منظور جلوگیری از این اتفاقات سازمانها مدیریت دانش را در شیوه های متفاوتی تعریف وپیاده سازی میکنند .هدف از مدیریت دانش در سازمانها، اطمینان از رشد و تداوم عملکرد از طریق حفاظت از دانش در تمام سطوح، استفاده از دانش موجود در تمام شرایط، ترکیب دانش، کسب دانش به طور مداوم و توسعه دانش جدید از طریق یادگیری مستمرکه براساس تجربه داخلی و دانش خارجی ساخته میشود، است. همچنین ، مدیریت سیستماتیک دانش، به توسعه مداوم، تسهیم دانش ضمنی، پاسخ سریعتر به مشتریان، انتشار بهترین شیوه ها و کاهش دوباره کاری کمک میکند .
آنچه مسلم است اين كه دانش به عنوان يك منبع راهبردي و يك شايستگي كليدي براي سازمان ها از اهميت ويژه اي برخوردار است. از اين رو امروزه براي استفاده صحيح از اين منبع پر ارزش، موضوع مديريت دانش در دستور كار سازمان هاي پيشرو قرارگرفته است. در واقع مدیریت دانش به عنوان یکی از زمینه های مطالعه مرتبط با ساده سازی و بهبود فرایند تسهیم، توزیع، کسب و شناخت دانش می باشد. در دهه نوزدهم، مدیریت دانش به یک اصل اساسی در زمینه دانشگاهی و کسب و کار در سراسر دنیا تبدیل شد. بر اساس اصول مدیریت دانش، سازمان ها در سراسر دنیا مدیریت دانش را به منظور بهبود بهره وری فرآیندهای کسب و کار، افزایش بهرهوری، کیفیت خدمات و پیدا کردن راه حل های جدید و تولید برای مشتریان ایجاد و توسعه دادند . دانش در مورد بازارها، مشتریان، فرآیندها، محصولات، سازمان ها، فناوری ها و غیره که هر کسب و کاری دارا میباشد یا باید داشته باشد و دانشی که فرآیندها را قادر به ایجاد ارزش و بازده میکند، دارایی های دانش نامیده میشود. مدیریت دانش تنها در مورد مدیریت این دارایی ها نیست بلکه در مورد فرآیندهایی است که بر روی این دارایی ها انجام میشود و چرخه حیات دانش را در سازمان ها شکل میدهد. شناسایی و تحلیل دانش در دسترس و مورد نیاز، فرآیندهای مرتبط با دارایی دانش و برنامه ریزی و کنترل تمامی این فعالیت ها برای تحقق اهداف سازمانی و کسب مزیت رقابتی بسیار مهم است. به طور کلی طراحی و اجرای شیوههای مدیریت دانش برای مدیران دشوار و موفقیت این شیوه ها بستگی به انطباق آن ها با عوامل سازمانی دارد.اما مديران دريافتهاند كه دانش و يادگيري منبع بهتري براي دستيابي به مزيت رقابتي پايدار در جهان امروز است. آنها مي دانند كه نگهداري دانش هاي كليدي سازمان بصورت منفعل و در افكار كاركنان، جايز نبوده و عواملي همچون جابجايي، پايين آمدن استانداردهاي آموزشي و رشد سريع تغييرات كسب و كار به منزله آن است كه ديگر نمي توان به بصيرت و اطلاعات جامع و با ثبات افراد به شكلي انفرادي تكيه نمود. در نتيجه دانشي كه در وجود كاركنان محصور شده است بايستي به درون سطوح سازمان نفوذ پيدا كند تا همگي بتوانند بدان دست پيدا كرده و همچنين موجب افزون شدن و يا تكميل آن گردند.
به اشتراک گذاری دانش هنوز یک موضوع چالش برانگیز باقی مانده است و اتفاق نظر مشترکی بر موانع تسهیم دانش مانند فرهنگ، سطح اطمینان و فقدان پشتیبانی موثر تکنولوژی ها وجود ندارد. ریسک در تسهیم دانش به این علت است که اغلب افراد برای آنچه که می دانند پاداش میگیرند نه برای دانشی که به اشتراک میگذارند. اگر دانش به اشتراک گذاشته نشود پیامدهای منفی مانند انزوا و مقاومت در ایده ها را به همراه دارد. اشتراک گذاری دانش دیدگاه ها و راه حل های متفاوت را برای حل مشکلات پیشنهاد می کند. برای ارتقا اشتراک گذاری دانش و حذف موانع، فرهنگ سازمانی باید کشف و نوآوری را تشویق کند. در پژوهش های متعدد ارتباط بین مدیریت دانش و مدیریت ریسک در سازمان ها و پروژه ها به عنوان عامل کلیدی در نظر گرفته شده است. مدیریت ریسک موثر و کارآمد، نیازمند یک روش مناسب و از همه مهم تر دانش و تجربه است. مدیریت دانش و اطلاعات، بخش اصلی مدیریت ریسک موفق است. بنابراین، رویکرد مدیریت دانش میتواند یک چارچوب جذاب و کارآمد برای بهبود کمبودهای فرآیند مدیریت ریسک باشد. . ریسک، احتمال وقوع یک رویداد مخرب تعریف شده است. با این حال همیشه در ارتباط با نتایج منفی نیست. ریسک ممکن است فرصت هایی را ایجاد کند ولی واقعیت این است که در بیشتر موارد نتایج منفی را در بردارد. مدیریت ریسک به عنوان فرآیند شناسایی و ارزیابی ریسک و اعمال روش ها برای کاهش آن تعریف شده است. به طور کلی، مدیریت ریسک شامل مراحل اصلی زیر می باشد: برنامه ریزی ریسک، شناسایی ریسک، ارزیابی ریسک(کمی و کیفی) ، پاسخ ریسک، نظارت بر ریسک و ضبط فرآیند مدیریت ریسک.
ریسک موجودیتی است که در تمام ابعاد پروژه ظاهر می شود. بنابراین نیاز به مدیریت ریسک پروژه به طور گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است. هدف از مدیریت ریسک پروژه بهبود کارایی از طریق شناسایی و ارزیابی سیستماتیک ریسک، توسعه استراتژی ها برای کاهش و جلوگیری از آن ها و به حداکثر رساندن فرصت ها است . همچنین با توجه به وجود عواملی مانند تغييرات سريع تکنولوژيکي، بازارهاي موقتي، جهاني شدن و بيقاعدگي، سازمان ها با ريسک، مالي و يا غير مالي مواجه میشوند. به عبارتي هرچه پيچيدگي بيشتر گردد، تغيير پذيري افزايش يافته و اگر به نحوي مطلوب مديريت نشود ريسک افزايش مي يابد. در حقيقت مديريت ريسک، مديريت پيچيدگي ذاتي بين توازن برگشت سرمايه و ريسک است كه از طريق سيستم هاي كنترل، مديريت دانش نهفته در اين كنترل ها و در نتيجه منتفع شدن ذينفعان سازمان صورت میگیرد.
تهیه و تنظیم:
شرمینه جمالی کارشناس مسئول عملیات پشتیبانی کیوسک واحد سخت افزار شرکت ناواکو